روکش دندان
روکش دندان شکسته
روکش دندان (dental crown) یکی از رایج ترین روش های ترمیم کردن دندان است. روکش در واقع کلاهکی شبیه به تاج دندان است که قرار است به جای تاج دندان در جویدن غذا نقشی ایفا کند به همین علت آن را تاج مصنوعی نیز میتوان نامید.
تاج به بخش سفید رنگ دندان گفته می شود که از لثه بیرون زده و آن را در دهان می بینید. بخش دیگر دندان ریشه است که در زیر لثه قرار دارد و آن را نمی بینید. روکش دندان کاملاً تاج دندان واقعی را می پوشاند و در واقع دیگر هیچ بخشی از دندان روکش شده را نمی‌بینید. روکش در واقع کلاهکی است که بطور کامل دور تا دور یک دندان را می پوشاند. موارد کاربرد روکش ها در دندانهای با تخریب زیاد مثل دندانهای عصب کشی شده که میزان دندان باقیمانده کم است برای جلوگیری از شکستن دندان ،پوشش کامل دندان با روکش ضروری است.
دربعضی موارد نیز به منظور بازسازی لبخند و برگرداندن زیبایی به بعضی از دندان ها ممکن است از روکش استفاده شود. بعضی افراد بر این باورند که این درمان درد دارد اما باید بگویم که خیر روکش دندان برای دندان های عصب کشی شده گذاشته می شود در این صورت هیچ دردی نخواهد داشت.
در مواقعی که دندان دچار پوسیدگی زیاد شده است به نحوی که تنها با پر کردن نمی‌توان آن را ترمیم کرد، تاج دندان شکسته است، دندان عصب کشی شده است و یا گاهی اوقات صرفا برای زیبایی، از روکش دندان استفاده می شود.
روکش دندان
روکش دندان برای دندان‌هایی که دیواره هایشان شکسته یا حجم قابل توجهی از ساختار آنها به دلیل پوسیدگی از بین رفته باشد؛ همچنین دندان‌هایی که به دلیل عصب‌کشی یا نازک شدن جداره، احتمال شکستن شان وجود داشته باشد، با روکش‌هایی به شکل دندان ( روکش دندان ) ترمیم و بازسازی می‌شوند.
تغذیه نامناسب و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان می‌تواند دندان ها را دچار تخریب بر اثر پوسیدگی دندان نماید و وارد آوردن ضربه نیز ممکن است دندان را دچار شکستگی کند. چنین تخریبی اگر حجم عمده‌ای از دندان را در بر بگیرد، ساختار باقیمانده دندان نیازمند تقویت بوسیله روکش است .
پروتزهای ثابت دندانی که به آن روکش دندان هم می‌گوییم
علاوه بر تامین استحکام برای ساختار از دست رفته دندان، زیبایی یک دندان سالم را نیز تامین می‌کند. زیرا می‌تواند دندان‌هایی که دچار شکستگی‌های مادرزادی، دندان‌هایی که اندازه‌های کوچک‌‌تر یا نا متناسب با سایر دندان ها را دارند. روکش دندان ممکن است از فلزاتی مانند طلا، یا نوعی آلیاژ چینی به نام پرسلن یا ترکیبی از این دو ساخته شوند.
انواع روکش دندان
روکش دندان از مواد مختلف ساخته می شود. بسته به نیاز و سلیقه بیمار نوع آن انتخاب میشود:
۱. روکش تمام فلزی، طلا
طلا یکی از قدیمی ترین مواد ترمیم کننده دندان بوده و از دیر باز برای بازگرداندن عملکرد به دندان به عنوان پر کردگی یا روکش مورد استفاده بوده است. روکش طلا مقاوم ترین و محکم ترین نوع روکش دندان است همچنین از نظر هزینه معمولاً گرانترین نوع روکش محسوب می شود.
در این روکش ها قسمت داخلی روکش که در تماس با بافت دندان است از طلا و لایه بیرونی آنها از چینی ساخته می شود . طلا بدلیل خواص منحصربفرد خود بهترین ماده در دندانپزشکی محسوب می شود.
هیچ گونه خوردگی یا تغییر رنگ در این روکش ها در اطراف لثه ایجاد نمی شود . تطابق طلا با بافت دندان بسیار مطلوب است و حتی در طول زمان با فشارهای جویدن بهبود می یابد. این روکش ها از لحاظ دوام ،عالی محسوب می شوند.
مزایا
بسیار مقاوم در مقابل فشار و ضربه
دوام بالا و طول عمر زیاد
سازگاری با بدن انسان بدون ایجاد آلرژی و التهاب
معایب
هزینه بالا
رنگ طلایی
تمام سرامیکی
۲. روکش تمام سرامیکی
روکش سرامیکی به روشهای مختلف ساخته میشود. یکی از جدید ترین روش های ساخت روکش سرامیکی، استفاده از تکنولوژی دیجیتالی کد / کم است که در آن روکش توسط دستگاه طراحی، تراشیده و ساخته می شود. این روکش را می‌توانید به هر رنگی که می خواهید انتخاب کنید.
اگر چه می توان رنگ آن را مطابق با رنگ دندان های دیگری بیمار تغییر داد اما توجه داشته باشید پس از ساخت و آماده شدن روکش دیگر نمی‌توان تغییری در رنگ آن ایجاد کرد. از نظر شباهت به دندان واقعی، روکش سرامیکی بهترین گزینه است اما از نظر استحکام به پای سایر جنسهای روکش نمیرسد.
در مواردی که زیبایی اولویت اصلی محسوب می شود ، روکش هایی که بصورت یکپارچه از سرامیک یا چینی ساخته شده اند زیبایی فوق العاده ای حاصل می کنند. روکشهای تمام سرامیک سازگاری بسیار مطلوبی با لثه دارند . انواع سرامیک ها با استحکام زیاد مانند سیلیکات و زیرکونیا برای این روکش ها کاربرد دارند. تغییر رنگ یا سایه تیره در لبه های این روکش ها دیده نمی شود . دوام آنها مطلوب و زیبایی آنها فوق العاده است .
مزایا
مقاومت بالا در مقابل تغییر رنگ
سازگاری با بدن انسان بدون ایجاد آلرژی و التهاب
زیبایی و رنگ سفید
معایب
استحکام و مقاومت کمتر
۳. روکش سرامیکی فلزی
روکش سرامیکی فلزی که به عنوان روکش پی اف ام (pfm) شهرت دارند برای افزایش استحکام روکش های سرامیکی طراحی شده‌اند. یک اسکلت فلزی دارد که یک لایه سرامیک روی آن کشیده شده است. بنابراین از نظر زیبایی تقریباً شبیه روکش تمام سرامیکی است و از نظر استحکام از روکش سرامیکی قوی تر است.
رایج ترین نوع روکش ها هستند که قسمت داخلی آنها از فلز و سطح بیرونی آنها از چینی ساخته شده است.در این روکش ها معمولا یک لبه فلزی در پشت روکش نمایان است. در طول زمان با تحلیل لثه ها امکان نمایان شدن لبه فلزی آنها وجود دارد
در طول زمان به دلیل خوردگی ممکن است لبه های فلزی سیاه یا آبی شده ،نمای بد رنگی در لثه ایجاد نماید. بطور کلی رنگ چینی در این روش شفافیت کمتری نسبت به ساختار واقعی دندان دارد.
دوام این روکش ها در صورتی که وضعیت بهداشت دهان بیمار خوب باشد ،مطلوب است.
مزایا
مقاومت بالا به دلیل اسکلت فلزی
رنگ سفید به دلیل رویه سرامیکی
معایب
زیبایی کمتر نسبت به روکش تمام سرامیکی به علت امکان دیده شدن اسکلت فلزی در لبه روکش
۴. روکش استیل
روکش دندان استیل بیشتر برای دندان های شیری کودکان استفاده می شود و موقتی محسوب می شود. با این حال استیل بسیار مقاوم و محکم است و کارایی خوبی دارد. از نظر هزینه ارزانترین نوع روکش، استیل است.
بهترین نوع روکش کدام است؟
پاسخ صریحی به این سوال نمی توان داد چرا که این بستگی به شرایط شما دارد. مثلاً برای دندان های جلویی که کاملاً در معرض دید قرار دادند و از طرفی فشار کمتری بر آنها وارد میشود، روکش تمام سرامیکی از نظر زیبایی شایسته است و برای دندانهای عقبی که در معرض دید نیستند و از طرفی تحمل فشار در آنها مهم است، روکش سرامیکی فلزی بهتر است.
با این حال بسته به وضعیت دندان هایتان ممکن است این قانون همیشه صدق نکند. مثلاً اگر دندان هایتان کج و نامرتب هستند ممکن است برخی از دندان های جلویی تحت فشار زیادی قرار داشته باشند و روکش سرامیکی فلزی برای آنها مناسب تر باشد یا اگر به رنگ طلایی علاقه مند هستید و هزینه بیشتر روکش دندان برای تان مهم نیست.
ارزانترین نوع روکش دندان کدام است؟
ارزانترین نوع روکش دندان کدام است؟
هزینه ی روکش دندان بستگی به نوع و جنس روکش و هزینه ی لابراتوار دارد. هر چقدر از کیفیت بالاتری استفاده شود هزینه ی آن نیز بیشتر است. معمولا ارزانترین نوع روکش دندان، روکش سرامیکی فلزی (پرسلن باند شده به فلز) است که این مدل نیز بر اساس آلیاژ به کار رفته در ساخت، قیمت های متفاوتی دارد. اما به طور کلی بر اساس آلیاژ مرسوم در لابراتوارها این نوع روکش به صرفه تر است.
این درمان برای چه افرادی مناسب نیست؟
روکش کردن دندان روشی برای ترمیم و محافظت از دندان هایی است که آسیب دیده و ممکن است تحت فشار فک ترک بردارند یا بشکنند. اما همیشه با روکش کردن نمی توان مشکل را حل کرد. اگر ترک دندان عمیق باشد و به ریشه رسیده باشد کاری برای آن نمی توان انجام داد. دندان هایی که ریشه های آنها تحلیل رفته و یا آسیب دیده اند، غالبا با روکش کردن قابل ترمیم نیستند. در مواردی که پالپ دندان که بخش مرکزی دندان است دچار عفونت باشد نمی‌توان دندان را روکش کرد بلکه ابتدا باید عصب کشی انجام شود.
در هر صورت برای این که بدانید روکش دندان برای دندان شما مناسب است یا نه باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای ترمیم و زیبایی دندان ها کدام روش بهتر است: باندینگ، لمینت یا روکش؟
اگر قصد دارید دندان هایتان را زیباتر کنید و یا مشکلاتی مثل لب پر شدگی، ترک خوردگی، فاصله بین دندانها، کوتاهی یا باریک بودن دندانها و یا کجی جزئی آنها را اصلاح کنید، ممکن است یکی از روشهای باندینگ، روکش دندان و یا لمینت دندان به شما پیشنهاد شود.
دندانپزشک پس از بررسی دندانها، آنچه که واقعاً متناسب با شرایط شماست برای درمان پیشنهاد می‌کند. باندینگ در شرایطی استفاده میشود که تغییرات جزئی در دندان نیاز باشد اما در مواردی که تغییرات مورد نیازشدیدتر است، باندینگ نمی تواند نیازهای دندان شما را برآورده کند. بنابراین لمینت دندان پیشنهاد می شود. اما در برخی موارد دندان آسیب دیده و ساختار آن ضعیف شده است و نیاز به پشتیبانی بیشتری دارد، مثلاً ممکن است ترک خورده باشد. همچنین گاهی اوقات تغییراتی که نیاز داریم شدیدتر از چیزی است که با لمینت بتوان به وجود آورد. در چنین شرایطی روکش‌دندان توصیه می شود.
می توانید روکش دندان طلا بگذارید که بسیار بادوام و مقاوم است.
چه زمانی باید دندان را روکش کنیم ؟
دلیل اصلی استفاده از روکش دندان، از دست دادن یا ضعیف شدن نسوج تاجی دندان است. این اتفاق به سه دلیل :
پوسیدگی،
سایش بیش از حد سطوح مختلف دندانی
یا شکستگی تاج اتفاق می‌افتد
وقتی پوسیدگی دندان اتفاق می‌افتد باید سریعا برای ترمیم آن اقدام شود. اگر پوسیدگی در مراحل اولیه باشد و سطح کوچکی از دندان را شامل شود به مراتب درمان آن ساده‌تر خواهد بود.
اما پوسیدگی‌های وسیع علاوه بر تضعیف نسوج تاجی دندان منجر به درگیری عروق و اعصاب پالپ دندانی می‌شوند که در نتیجه دندان نیاز به درمان ریشه یا عصب کشی دندان پیدا می‌کند.
روکش کردن دندان تاثیر به سزایی در زیبایی صورت دارد بخصوص که روکش دندان جلو برای زیبایی صورت ضروری است. رنگ روکش دندان را به سلیقه پزشک متخصص خود بگذارید، روکش دندان بعد از عصب کشی انجام میشود.
مراحل روکش کردن دندان
مراحل روکش کردن دندان به این صورت است:
دندانپزشک دهانتان را معاینه می کند و عکس پرتوی ایکس از دندان مورد نظر می گیرد تا وضعیت پوسیدگی داخل دندان و وضعیت ریشه های آن مشخص شود.
سپس دندان باید آماده سازی شود. در فرآیند آماده سازی، دندان تراشیده می شود تا فضای کافی برای اضافه شدن روکش ایجاد شود.
از دندان قالب گیری میشود. سپس برای ساخت ترمیم قالب به آزمایشگاه فرستاده می شود.
پس از آماده شدن روکش، دندانپزشک روکش را روی دندانتان گذاشته و آن را امتحان و در صورت نیاز، تنظیم می‌کند.
اگر مشکلی وجود نداشته باشد روکش به دندان متصل می شود.
چگونه به دندان متصل می شود؟
نوع اتصال روکش به دندان در مورد روکش موقتی و دائمی اندکی تفاوت دارد. روکش دندان موقتی تنها تا زمانی باید روی دندان بماند که روکش دندان دائمی آماده شود. برای چسباندن روکش دائمی از چسبی استفاده می شود که پیوند شیمیایی با مینای دندان برقرار می کند و قابل جدا شدن نیست. اما چسبی که برای روکش موقتی استفاده می شود ضعیف تر است و به راحتی میتوان آن را جدا کرد.
درد و حساسیت دندان پس از روکش
گاهی اوقات ممکن است پس از روکش کردن دندان، درد یا حساسیت دندان داشته باشید. معمولاً درد یا حساسیت دندان پس از روکش کردن موقتی است و مشکل جدی محسوب نمی شود. ممکن است روکش دندان زیادی بلند بوده و به دندان مقابل فشار می‌آورد. در نتیجه دندان درد می گیرد. در این صورت تنها کافیست مجدداً به دندانپزشک مراجعه کنید تا روکش تنظیم شود.
اما در برخی موارد علت آن مشکلات جدی تری است. مثلا ممکن است دندان در هنگام تراشیدن و یا از قبل، دچار عفونت بوده یا عصبهای آن آسیب دیده باشند. در این صورت باید روکش برداشته شده و دندان تحت درمان قرار بگیرد. اگر پس از روکش کردن درد یا حساسیت دندان دارید با دندانپزشک صحبت کنید تا این وضعیت بررسی شود.
پوسیدگی زیر روکش دندان
توصیه می شود هر شش ماه یک بار یا دست کم سالی یک بار برای بررسی وضعیت دندان ها و ترمیم های دندانی به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورتی که مشکلی به وجود آمده است به موقع درمان شود.
پوسیدگی در زیر روکش دندان
در مواردی که روکش کهنه و قدیمی شده است و یا به دلایل دیگر بخش‌هایی از آن از دندان جدا شده است، باکتری ها به زیر روکش نفوذ کرده و در فضایی امن شروع به تکثیر می کنند. اگر به موقع متوجه این اتفاق نشوید، دندان زیر روکش دچار پوسیدگی و کرم خوردگی می شود.
ممکن است این وضعیت را متوجه نشوید تا زمانی که پوسیدگی پیش رفته و گسترش می یابد. اگر برای معاینه چکاپ به دندانپزشک مراجعه نکنید احتمالاً با دندان درد یا حساسیت دندان، به دندانپزشک مراجعه می‌کنید و متوجه این مشکل می‌شوید.
برای درمان پوسیدگی زیر روکش، دندانپزشک روکش را از دندان جدا می کند و بخش های پوسیده دندان را تراشیده و تخلیه می کند. اگر هنوز عفونت به پالپ دندان نرسیده باشد و نیازی به عصب کشی نباشد دندان پر شده و با روکش دندان جدید محافظت می شود. اگر عفونت به پالپ رسیده باشد ابتدا باید عصب کشی انجام شود و پس از آن دندان برای محافظت بیشتر روکش می شود.
از کجا بدانیم باید روکش را عوض کنیم؟
اگر روکش دندان برای زیبایی کار شده باشد هر زمانی که زیبایی خود را از دست داده باشد می‌توانید آن را تعویض کنید. اما به طور کلی روکش دندان تمام سرامیکی و سرامیکی فلزی طول عمری بین ۵ تا ۱۵ سال دارند. بنابراین پس از این مدت باید روکش عوض شود. هر زمانی که دندانپزشک فکر می‌کند روکش خوب است و مشکلی ندارد، نیازی نیست آن را عوض کنید. در مورد روکش های فلزی طول عمر بیش از ۲۰ سال برآورد می شود.
گاهی اوقات هم به دلایل دیگر نیاز به تعویض روکش پیدا می کنید:
پسروی لثه اطراف دندان
ورم لثه یا درد دندان
استهلاک و آسیب دیدگی روکش
بد رنگ شدن روکش
طول عمر و ماندگاری روکش دندان اگر مراقبت نشود تا ۵ سال است اما اگر به بهداشت دهان و دندان رسیدگی شود و نخ دندان هر روز استفاده شود عمر روکش دندان به ۱۵ سال می رسد. همچنین با مراجعه ی هر شش ماه به دندانپزشک و استفاده از بهترین نوع روکش، عمر آن نیز به ۲۰ الی ۳۰ سال خواهد رسید.
مراقبت از روکش دندان
هنگامی که دندان خود را روکش می‌کنید باید بیشتر مراقب دندان خود باشید.
غذاهای سفتی که ممکن است باعث لب پر شدن یا شکستن روکش دندان شوند، نباید بجوید.
باید همیشه مرتب مسواک بزنید تا هم سلامت لثه اطراف دندان حفظ شود و هم روکش دندان زیبایی خود را حفظ کند و جرم نگیرد.
پس از هر بار غذا خوردن، دندانهای خود را مسواک بزنید. اگر جایی هستید که امکان مسواک زدن ندارید دهان خود را با آب کامل شست و شو بدهید. هر روز نخ دندان بکشید تا لابه لای دندان ها تمیز شود. اگر روش صحیح مسواک زدن را بلد نیستید از دندانپزشک بپرسید چرا که خیلی مهم است دندانها را درست مسواک بزنید.
برای مسواک زدن از خمیر دندان سفید کننده استفاده نکنید. خمیر دندان فلوراید دار تهیه کنید.
مسواکی با موهای نرم بخرید و از مسواک های سفت استفاده نکنید چرا که ممکن است باعث صدمه زدن به لثه و پس روی آن شوند.
هر شش ماه یک بار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.
روکش کردن دندان عصب کشی شده آیا همیشه لازم است؟
همه ی دندان هایی که درمان ریشه می شوند لزوما نیازی به روکش دندان عصب کشی شده ندارند، آنهایی که نیم و یا دو سوم تاج دندان را از مواد پر کننده استفاده می کنند بهتر است روکش شوند، زیرا این دندان ها ضعیف شده اند و احتمال شکستگی آنها زیاد می شود.
روکش دندان فوری و متحرک چگونه است؟
به روکش دندان فوری و متحرک، اسنپ آن اسمایل می گویند. این روش به تازگی کشف شده است و برای افرادی که نمی خواهند سطح دندانهایشان تراشیده شود و به سرعت دندانهای زیبایی داشته باشند، مناسب است.
این روش دائمی نیست و می توان فقط در مهمانی ها، مراسم و موقعیت هایی که برایتان مهم است از آن استفاده نمایید. به صورت یکپارچه و دندانهای به هم متصل شده درست می شود.
